Tây Ban Nha trên cơ, nhưng Gareth Southgate vẫn phải chịu trách nhiệm

Bầu trời đêm Berlin bao la chứng kiến những giọt nước mắt thất vọng của Tam Sư. John Stones ngã gục xuống thảm cỏ, Declan Rice buông thõng đầu gối, Phil Foden thẫn thờ trong khu kỹ thuật, Jude Bellingham trút giận lên thùng nước, còn Cole Palmer ngồi bệt trên ghế dự bị, ánh mắt vô định hướng về phía xa. Giấc mơ vô địch châu Âu một lần nữa tan vỡ, chỉ ba năm sau thất bại cay đắng trên chấm luân lưu trước Italia.

Vài tuần trước đó, người Anh như sống trong men say chiến thắng. Chuỗi lội ngược dòng ngoạn mục cùng những pha cứu thua thần kỳ đưa họ đến trận đấu cuối cùng. Khi Palmer ghi bàn gỡ hòa, biến Olympiastadion thành chảo lửa cuồng nhiệt, người ta tin rằng một cuộc lật đổ vĩ đại sắp sửa diễn ra.

Nhưng Tây Ban Nha mới là những người bản lĩnh hơn. Họ bình tĩnh hoá giải sức ép khủng khiếp từ khán đài và giáng đòn trả bằng bàn thắng quyết định, dập tắt hy vọng mong manh của đội bóng áo trắng.

Thất bại này sẽ còn được nhắc lại trong nhiều năm tới, như một vết sẹo khó lành trong lịch sử bóng đá Anh. Đây là trận đấu bản lề cho cả một thế hệ, đỉnh cao triều đại Gareth Southgate, cơ hội chấm dứt cơn khát danh hiệu kéo dài hơn nửa thế kỷ. Sẽ có những lời kêu gọi sa thải, những yêu cầu mổ xẻ, phân tích về nguyên nhân thất bại.

Trận chung kết EURO 2024 được kỳ vọng sẽ mang đến câu trả lời rõ ràng cho câu hỏi: liệu triết lý của Southgate có thực sự phù hợp, hay chính là rào cản ngăn cản Tam Sư chạm đến vinh quang?

Công bằng mà nói, Tây Ban Nha là đối thủ trên cơ hoàn toàn. Họ kiểm soát bóng vượt trội, tấn công biến hóa và thi đấu như một tập thể gắn kết. Việc Tam Sư lựa chọn lối chơi phòng ngự phản công là điều dễ hiểu, thậm chí là lựa chọn tối ưu trong bối cảnh thể lực bị bào mòn sau hai trận đấu kéo dài đến hiệp phụ.

Kế hoạch của Gareth Southgate phát huy tác dụng trong hiệp một, nhưng vấn đề là Tam Sư gần như không thể hiện diện trên phần sân đối phương. Bước sang hiệp hai, chỉ một phút lơ lỏng đã khiến họ trả giá bằng bàn thua.

Những sự thay đổi người đầy táo bạo của Southgate, tung Watkins và Palmer vào sân, phần nào thổi lại hy vọng cho người Anh. Tuy nhiên, bàn gỡ của Palmer cũng là tất cả những gì họ làm được.

Liệu có nên đổ lỗi cho Southgate khi Tam Sư thất bại trước đối thủ vượt trội hơn? Một số ý kiến cho rằng chiến thuật quá thận trọng đã khiến Anh tự trói chân mình. Nhưng cũng phải thừa nhận rằng, để vận hành lối chơi pressing tầm cao trước Tây Ban Nha là canh bạc đầy mạo hiểm, nhất là khi thể lực của các cầu thủ không đảm bảo.

Người bênh vực Southgate có thể tự hào về tinh thần chiến đấu của tuyển Anh. Họ đã thi đấu kiên cường trước đối thủ mạnh, khác hẳn hình ảnh bạc nhược trong trận chung kết EURO 2020. Thậm chí, có thể nhận thấy sự tiến bộ trong cách Southgate điều chỉnh chiến thuật so với 3 năm trước.

Tuy nhiên, điểm chung của hai thất bại tại trận chung kết chính là việc đánh mất quyền kiểm soát bóng trong những thời khắc quan trọng nhất. Southgate thừa nhận điều này, đồng thời chỉ ra những yếu tố khách quan như lịch thi đấu dày đặc, thể lực cầu thủ… Song, sau gần 8 năm tại vị cùng 2 lần về nhì liên tiếp tại EURO, người hâm mộ Anh có quyền đặt ra câu hỏi: liệu đã đến lúc Tam Sư cần một luồng gió mới trên băng ghế huấn luyện?

(Bạn đọc: Quang Vinh)