Nhìn lại những quyết định tranh cãi của VAR trận Barca vs Espanyol

Barca giành chiến thắng 3-1 trước Espanyol trong trận derby vòng 12 La Liga, một trận đấu mà công nghệ VAR đóng vai trò then chốt. Blaugrana mở tỷ số nhờ cú đúp của Dani Olmo ở các phút 12 và 31 cùng pha lập công của Raphinha phút 23, giúp đội chủ nhà dẫn trước 3-0. Espanyol cố gắng vùng lên và Puado rút ngắn tỷ số xuống 1-3 ở phút 63, nhưng trước đó, đội khách đã 2 lần bị VAR từ chối bàn thắng vì lỗi việt vị.

Chiến thắng cuối cùng nghiêng về phía Barca nhưng VAR mới là tâm điểm tạo nên nhiều bước ngoặt ảnh hưởng lớn đến màn đối đầu duyên nợ trên sân Montjuic. Trong trận đấu, VAR đã phải can thiệp ít nhất ba lần để xác định tính hợp lệ của các bàn thắng. Đáng chú ý nhất là 2 tình huống của Espanyol khi đội bóng này 2 lần đưa bóng vào lưới Barca, nhưng cả 2 lần đều bị VAR từ chối vì lỗi việt vị.

Phút 28, Jofre ghi bàn sau một pha dứt điểm gọn gàng, nhưng bàn thắng bị hủy khi VAR xác nhận Omar El Hilali của Espanyol đã rơi vào thế việt vị trước đó. Đến phút 58, bàn thắng của Tejero cũng chung số phận khi VAR chỉ ra lỗi việt vị rất mong manh.

Hai bàn thắng không được công nhận gây nhiều tranh cãi và ảnh hưởng lớn đến tinh thần các cầu thủ Espanyol. Cổ động viên đội khách và HLV Manolo González đã phản ứng mạnh mẽ, cho rằng VAR "quá khắt khe" với những lỗi việt vị sát sao, đồng thời cho rằng các quyết định này tạo lợi thế tâm lý lớn cho Barcelona. Theo thống kê, các tình huống tranh cãi của VAR trong trận này đã kéo dài tổng cộng hơn 3 phút, làm gián đoạn diễn biến trận đấu và ảnh hưởng đáng kể đến nhịp độ thi đấu.

Dù gây ra những tranh cãi, VAR vẫn có những vai trò tích cực nhất định trong việc đảm bảo tính công minh của giải. Theo thống kê của Liên đoàn bóng đá Tây Ban Nha (RFEF) mùa giải 2023/24, VAR đã giúp giảm tỷ lệ sai sót trong các tình huống ghi bàn gây tranh cãi xuống còn 2.6%, so với 5.8% trước khi áp dụng VAR.

Trận đấu Barca - Espanyol là một ví dụ. Khi đội khách đưa bóng vào lưới, quyết định của VAR dựa trên hình ảnh và dữ liệu chính xác giúp trọng tài xác định việt vị, dù khoảng cách chỉ là vài cm. Điều này giúp tránh tình trạng tranh cãi kéo dài sau trận và đảm bảo kết quả được quyết định bằng sự chính xác, tránh khỏi những lỗi mắt người có thể mắc phải.

Tuy nhiên, VAR cũng đối măt không ít chỉ trích về tính khắt khe và thời gian xử lý lâu. Việc từ chối bàn thắng của Jofre và Tejero có thể coi là hệ quả của việc áp dụng VAR một cách cực đoan và thiếu linh hoạt. Theo quy định của FIFA, các tình huống việt vị được xử lý thông qua công nghệ semi-automated VAR (việt vị bán tự động) với độ chính xác cao, nhưng không ít người cho rằng cách áp dụng này làm mất đi tính tự nhiên và tính kịch tính vốn có trong bóng đá. Các trận đấu La Liga mùa này, trung bình mỗi trận có khoảng 2,3 phút bị gián đoạn vì VAR, và với những trận đấu căng thẳng, con số này dễ tạo ra tâm lý ức chế cho các cầu thủ và cổ động viên.

Thống kê cũng cho thấy, Espanyol là đội bóng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ VAR tại La Liga mùa này với 9 bàn thắng bị từ chối, con số cao nhất giải. Điều này dấy lên nhiều câu hỏi về cách áp dụng VAR trong các trường hợp nhạy cảm và liệu có cần thiết phải điều chỉnh để bảo đảm sự linh hoạt trong bóng đá.

90 phút tại Montjuic là ví dụ điển hình cho cả hai mặt của VAR: tính chính xác và sự khắt khe. Dù giúp trọng tài đưa ra quyết định đúng đắn, VAR vẫn còn những mặt hạn chế cần được điều chỉnh. Để bóng đá trở nên công bằng nhưng không mất đi sự kịch tính và hấp dẫn, các nhà quản lý cần cân nhắc thay đổi quy tắc, giúp VAR không chỉ là công cụ hỗ trợ, mà còn làm đẹp thêm cho những khoảnh khắc trên sân cỏ.